Historia

Wacław Sieroszewski. Niepokorny Polak w krainie Jakutów

Ostatnia aktualizacja: 20.04.2024 05:35
79 lat temu, 20 kwietnia 1945 roku, zmarł Wacław Sieroszewski, pisarz, działacz niepodległościowy, etnograf, poseł i senator II RP.
Wacław Sieroszewski w swoim gabinecie
Wacław Sieroszewski w swoim gabinecieFoto: Narodowe Archiwum Cyfrowe/domena publiczna

Sieroszewski nie miał sielankowej młodości. Ojciec urodzonego 24 sierpnia 1858 przyszłego etnografa został uwięziony za udział w powstaniu styczniowym. Matka zmarła, gdy był jeszcze chłopcem. Za działalność w konspiracyjnej organizacji przyszłego pisarza wyrzucono z gimnazjum.

- Został terminatorem ślusarskim, a w wolnych chwilach pasjonatem, samoukiem i działaczem ruchu socjalistycznego, co zapewniło mu w roku 1878 miejsce w legendarnym X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej - mówił w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków" dr Janusz Osica.


Posłuchaj
07:17 wacław sieroszewski - zesłaniec, badacz syberii, pisarz___3145_02_iv_tr_0-0_10802607932264ae[00].mp3 Postać Wacława Sieroszewskiego w audycji z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków" Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego przedstawia dr Janusz Osica. W audycji wykorzystano fragment przemówienia radiowego Wacława Sieroszewskiego. (PR, brak daty)

 

Sieroszewski długo nie zabawił w cieszącym się złą sławą więzieniu. Za udział w buncie i redagowanie nielegalnej więziennej gazetki (sic!) został skazany jeszcze w tym samym roku na Sybir.

Pobyt na krańcu świata, w odległej Jakucji spowodował, że Wacław Sieroszewski poczuł żyłkę etnografa. Na ironię zakrawa fakt, że rosyjski więzień, kilkakrotnie omal nie skazany na śmierć (za wspomniane bunty i próby ucieczki), został przez Rosyjskie Towarzystwo Geograficzne odznaczony medalem za swoją pracę badawczą na Syberii. Do kraju powrócił w 1898 roku.

- Jego nowele, opowiadania, powieści, zapewniły mu uznanie krytyki literackiej i niemałą poczytność także czytelników różnego rodzaju: dorosłych i młodzieży - wyjaśniał historyk.

Za działalność niepodległościową ponownie trafił do X Pawilonu (będzie tam zamknięty także za działalność w trakcie rewolucji 1905 roku) i znów na Syberię. Stąd udał się w podróż do Korei i Japonii, co zaowocowało kolejnymi pracami etnograficznymi.

Po rewolucji 1905 roku udał się do Galicji, gdzie związał się ze środowiskiem skupionym wokół postaci Józefa Piłsudskiego. W I wojnie światowej służy w 1. Pułku Ułanów Legionów Polskich. W Tymczasowym Rządzie Ludowym Ignacego Daszyńskiego objął tekę ministra informacji i propagandy.

Po wojnie trwał nadal wiernie przy Józefie Piłsudskim. W latach 1927-1930 był prezesem Związku Zawodowego Literatów Polskich.

Do najważniejszych dzieł Sieroszewskiego należą "Zamorski diabeł", "Risztau", "Dwanaście lat w kraju Jakutów".

Posłuchaj, jak Sieroszewski podnosił na duchu Polaków w związku z agresją Niemiec na Polskę w 1939 roku.

bm

Czytaj także

Antoni Bogusławski – literat i żołnierz

Ostatnia aktualizacja: 28.11.2017 06:08
- Antek był drugim wcieleniem Or-Ota. Poezja jego była równie prosta, nasycona polskością i dawnością, ale był w niej zawsze młodzieńczy polot, dowcip i radość żołnierskiej służby – mówił na antenie RWE gen. Marian Kukiel.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bronisław Piłsudski. Brat Marszałka na Dalekim Wschodzie

Ostatnia aktualizacja: 17.05.2024 05:40
- Na Sachalinie Bronisław Piłsudski jest znacznie bardziej znany niż w Polsce. Jest uważany za bohatera narodowego - mówił na antenie Polskiego Radia Józef Żytek. Dzięki działaniom Piłsudskiego wiemy, jak brzmiał język Ajnów. Dzisiaj mija 106. rocznica jego śmierci. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wojna obronna 1939. "Warszawa pisze swoje karty krwią"

Ostatnia aktualizacja: 12.09.2023 06:00
12 września 1939 roku w Polskim Radiu przemówili Wacław Sieroszewski i Mieczysław Niedziałkowski, którzy dodawali otuchy słuchaczom i zagrzewali ich do dalszego oporu.
rozwiń zwiń